Ҷованни Гронкӣ
Ҷованни Гронкӣ (итол. Giovanni Gronchi; 10 сентябр 1887[1][2][3][…], Пунтедеро[d], Тусконӣ[d][4] — 17 октябр 1978[1][2][3][…], Рум) — сиёсатмадори итолиёӣ, севумин президенти Итолиё (аз 1955 то 1962). Дар давраи президенти Гронкӣ, намояндаи қаноти чапи христианҳои демократ буд, бо кушиши бемуваффақият «ба чап гузаштан» барои кушода шудани иттифоқи ҳукмрони ҳизбҳоои чап шароит муҳаё шуд.
| итол. Giovanni Gronchi | |
 | |
| 11 май 1962 — 17 октябр 1978 | |
| 11 май 1962 — 15 май 1963 | |
| 11 май 1955 — 11 май 1962 | |
| Пешгузашта | Луиҷи Эйнаудӣ |
| Ҷонишин | Антониу Сенӣ |
| 18 июн 1944 — 21 июн 1945 | |
| Пешгузашта | Attilio Di Napoli[d] |
| 21 июн 1945 — 13 июн 1946 | |
| 25 июн 1946 — 31 январ 1948 | |
| 1 декабр 1919 — 7 апрел 1921 | |
| 11 июн 1921 — 25 январ 1924 | |
| 24 май 1924 — 21 январ 1929 | |
| 8 май 1948 — 24 июн 1953 | |
| 25 июн 1953 — 11 июн 1958 | |
| Таваллуд |
10 сентябр 1887[1][2][3][…] |
| Даргузашт |
17 октябр 1978[1][2][3][…] (91 сол) |
| Ном ҳангоми таваллуд | итол. Giovanni Gronchi |
| Ҳамсар | Carla Gronchi[d] |
| Ҳизб | |
| Таҳсилот | |
| Дараҷаи илмӣ | laurea[d][6] |
| Эътиқод | котулисизм[d] |
| Соядаст |
 |
| Ҷоизаҳо |
       |
| Навъи артиш | Royal Italian Army[d] |
| Набардҳо | |
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
 Осор дар Викитека | |
Зирдагинома вироиш
Ҷованни Гронке 10 сентябри соли 1887 дар Понтедераи Тоскана таваллуд шудааст. Вай яке аз аввалин аъзои Ҷунбиши насронӣ дар Итолиё шуд, ки аз ҷониби коҳини католикӣ Ромоло Мюррей дар соли 1902 таъсис ёфтааст. Гронке дараҷаи якуми худро дар адабиёт ва фалсафа ҳангоми таҳсил дар Normale Supérieure гирифтааст. Аз соли 1911 то соли 1915 дар чанд шаҳрҳои Итолиё аз ҷумла Парма, Масса, Бергамо ва Монса ба ҳайси омӯзгор кор кардааст.
Дар соли 1924, баъд аз истеъфо додани Луиҷи Штурзо аз вазифаи котиби ҳизбии халкӣ Гронке ҳамроҳи ду ходими намоёни ҳизб (Спатар ва Родино) вазифаи худро ба зимма гирифт. Дар худи ҳамон сол вай аз нав ба парлумон интихоб шуд ва ба мухолифини зиддифашистӣ, ба ном ҳаракати авентинӣ дохил шуд. Дар соли 1926 бо омадани режими нав дар кишвар Гронке аз парлумон хориҷ карда шуд.
Дар байни солҳои 1926 ва 1943, Гронке, ки намехост ба ҳизби фашистӣ дохил шавад, фаъолияти сиёсии худро ба охир расонд. Вай тамоми ин солҳо аз ҳисоби пеш бурдани кори шахсиаш аввал фурушанда ва баъдан саноатчӣ рузгорашро пеш мебурд.
Фаъолият дар ҳукумати Итолиё вироиш
Дар съезди IV ХҲД дар соли 1952 Гронке бо ҳамроҳии намояндаи ҳаракати марказгароӣ дар ҳизби христианҳои демократ Аминторе Фанфанӣ ба иттифоқи интихоботй бо ростҳо (неофашистҳо ва монархистон) ва барпо намудани «марказгроӣ блоки чап» бо Ҳизби-сотсиалистии Итолиё кушиш кард. Дар съезди V ХҲД дар соли 1954 Гронке бори дигар даъват кард, ки иттифоқчиён иваз карда шаванд, то ки ба сиёсати «ба чап гузаштан» имкон набошад.
Соли 1955 ваколати президенти нахустини Итолиё Луиҷи Эйнаудӣ ба охир расид ва парлумон маҷбур шуд, ки вориси ӯро интихоб кунад. Котиби нави ҳизби христианҳои демократ Аминторе Фанфанӣ ба либерал Чезаре Мерзагора, ки дар вақташ ба сенати мамлакат сардорй мекард, ёрй расонд. Бо вуҷуди ин, ҷиноҳи ифротгароёни ҲХД, ки ба онҳо Ҷузеппе Пелла, Ҷулио Андреоттӣ, Гидо Гонелла ва Салваторе Скока роҳбарӣ мекарданд, пешвоёни чап Ҷованни Пасторе, Ҷорҷио Бо ва Ахил Маразсиро дастгирӣ карданд, ки ба роҳбарияти ҳизб бо мақсади пешбарӣ кардани Ҷованни Гронке мухолифат мекарданд. Пас аз задухӯрдҳои тӯлонӣ ва пошхӯрии ниҳоии эътилофи марказӣ 29 апрели соли 1955 Гронке аз 833 овоз 658 овоз гирифта, президенти Итолиё интихоб шуд.
Президентӣ вироиш
Гронке дар муроҷиатномаи навбатии худ ба парлумон ба ислоҳоти иҷтимоӣ, озодиҳои шаҳрвандӣ, барҳам намудани қашшоқӣ ва бекорӣ даъват кард. Дар давраи президентии ӯ раванди тадриҷан кушодани ҳукумат ба ҳизбҳои чап буд. Мунаққидони рост сиёсати Гронкеро ҳамчун як қадам дар роҳи бозгашти эҳтимолии сотсиалистҳо ва коммунистон ба ҳукумат ва аз ин рӯ нишон медоданд. — пеш аз баромадани Итолиё аз НАТО. Аз ин рӯ, ин лоиҳаҳо бо мухолифати шадиди ҳизбҳои либералӣ рӯбарӯ шуданд.
Соли 1959 Гронке барои рафъи бунбаст, Фернанду Тамбронӣ узви боэътимоди фраксияи чапи католикии худашро сарвазир таъйин кард. Бо вуҷуди ин, Тамбронӣ дере нагузашта роҳбари сиёсии рост, аз ҷумла сензура ва таъқиби зиддикоммунистӣ гардид. Вай ба муқобилияти калон дучор шуда, танҳо ба шарофати овози фашистони навбаромади ҳаракати ҷамъиятии Итолиё дар парлумон монд. Тазоҳуроти оммавӣ алайҳи сиёсати Тамбронӣ дар соли 1960 дар бисёре аз шаҳрҳои Итолиё, ба хусус дар Генуя, Ликата ва Реҷио Эмилия баргузор шуд, ки дар онҷо пулис ба сӯи тазоҳуркунандагон оташ кушода, даҳ нафарро куштааст. Дар кучаҳои Генуя танкҳо бароварда шуданд. Ба ин муносибат конфедератсиям умумии меҳнаткашони Итолиё корпартоии бисёрмиллионаро ташкил кард, ки онро ҳизбҳои коммунистӣ, социалистӣ, сотсиал-демократӣ ва ҷумҳуриявӣ дастгирӣ карданд.
Баъд аз ин Тамбронӣ ва хукумати вай аз ҳизби христианҳои демократ мачбур шуданд, ки ба истеъфо раванд. Таҷрибаи ғамангези ҳукмронии Тамбронӣ обрӯи Ҷованни Гронкеро коста кард ва дар охири давраи ваколаташ дар соли 1962 ӯ дар ҷомеа ҳамчун раисиҷумҳури ноком обрӯ дошт. Дар соли 1962, бо дастгирии Энрико Маттей, Гронке кӯшиш кард, ки мӯҳлати дуюмро ба даст орад, аммо ин кӯшиши ноком шуд ва Антонио Сенӣ президент интихоб шуд.
Аз 11 май соли 1962 — сенатори якумра (мувофиқи Конститутсияи Итолиё).
17 октябри соли 1978 Ҷованни Гронке дар Рум дар синни 91-солагӣ даргузашт.
Фактҳои ҷолиб вироиш
- Ӯ яке аз чаҳор нафарест, ки ду маротиба Бозиҳои олимпиро боз кардааст. Дигарон — Ҳитлер, Елизаветаи II ва Ҳироҳито буданд. Агар Ҷованни Гронке, Адолф Ҳитлер ва Ҳироҳито бори дуюм бозиҳоро дар кишварҳои худ боз карда бошанд, Елизаветаи II бозиҳоро дар ду кишвар боз кард. — дар Канада, дар соли 1976 ва Британияи Кабир дар соли 2012.
Адабиёт вироиш
- (он) Игино Ҷордани, Алсид Де Гаспери ил Рикострутторе, Рум: Эдизиони Синк Луне, 1955.
- (он) Ҷулио Андреотти, Де Гаспери э ил суо темп, Милан: Мондадори, 1956.
- Пол Гинсборг, Таърихи Италияи муосир, Пингвинҳо, 1990 (ҳисоботи тӯлонӣ дар бораи рӯйдодҳои пас аз ҷанг дар Италия аз нуқтаи назари чапи чап; Интихоби Грончи ва ҳолатҳои хоси сиёсии он фаро гирифта нашудааст; парвандаи Тамброни аст. накл кардааст, вале роли Грончи дар он пинхон карда шудааст).
- (он) Индро Монтанелли ва Марио Серви, L’Italia del Novecento, Rizzoli, 1998 (ба забони итолиёвӣ; гузориши то ҳадде журналистии Италияи асри бистум, аз нуқтаи назари либералӣ).
- (он) С. Бертелли (ред.)) Навишта ва навиштааст аз ҷониби Ҷованни Грончи a vent’anni dalla morte (1998), Giardini, 2000 (ба забони итолиёвӣ; асосан таҳсинҳо аз ҷониби дӯстони кӯҳна).
- (он) Нико Перроне, Ил сегно делла DC, Бари: Дедало Либри, 2002, ISBN 88-220-6253-1.
Эзоҳ вироиш
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
- ↑ 4.0 4.1 Гронки Джованни // Большая советская энциклопедия (рус.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Scuola Normale Superiore Elenco degli alunni della Scuola Normale Superiore di Pisa dal 1847 al 1970 (итол.) — Pisa: Pacini Editore, 1973. — P. 41. — 104 с.
- ↑ https://storia.camera.it/deputato/giovanni-gronchi-18870910
Пайвандҳо вироиш
- Тарҷумаи ҳоли Ҷованни Гронке бойгонӣ шудааст(ит.)