Самоаи Амрико
Самоаи Амрико ё Самоаи Шарқӣ ( [əˈmɛrɨkən səˈmoʊ. ə] (
</img> гӯш кунед ) ; англ. American Samoa , МФА : [aˈmɛɾika ˌsaːˈmoa] SA; Самоаи Амрико ) — Ҳудуди ҷазираи Иёлоти Муттаҳида, ки дар қисми ҷанубии уқёнуси Ором, ҷанубу шарқи давлати мустақили Самоа (қаблан Самоаи Ғарбӣ маъруф аст) ҷойгир аст [2]. Ҷазираҳои асосии (ва сераҳолӣ) Тутуила ва Мануа, Роуз Атолл ва Свейн низ ба ин қаламрав дохил мешаванд.
| англ. American Samoa | |||||
|
|||||
| [[Суруди миллии {{{Номи одӣ}}}|Суруди миллии {{{Номи одӣ}}}]] | |||||
.svg) |
|||||
| Забонҳои расмӣ | инглисӣ ва Samoan[d] | ||||
| Пойтахт | Паго-Паго | ||||
| Воҳиди пул | доллари ИМА | ||||
| Интернет-домен | .as | ||||
| Рамзи ISO | AS | ||||
| Рамзи КБО | ASA | ||||
| Пешшумораи телефон | +1684 | ||||
| Минтақаи замонӣ | UTC−11:00[d], Samoa Time Zone[d] ва Pacific/Pago_Pago[d][1] | ||||
Самоаи Амрико як қисми ҷазираҳои Самоа аст, ки дар ғарби ҷазираҳои Кук, шимоли Тонга ва 500 км ҷануби Токелау ҷойгир аст.. Дар ғарб ҷазираҳои Уоллис ва Футуна ҷойгиранд.
Барӯйхатгирии соли 2010 шумораи умумии аҳолӣ 55 519 нафарро қайд кард[3]. То соли 2020, шумораи аҳолии Самоаи Амрико тақрибан 55 212 нафарро ташкил медиҳад. Масоҳати умумии замин 197,1 аст км², каме калонтар аз Вашингтон, DC . Самоаи амрико ҷанубтарин қаламрави Иёлоти Муттаҳидаи Амрико мебошад (ба қаламравҳои ғайримуташаккили ИМА тааллуқ дорад) [4] .
Таърих
вироишИн ҷазираҳо дар моҳи декабри соли 1899 тибқи созишномаи байни Англия ва Олмон тибқи шартномаи Берлин ба Иёлоти Муттаҳидаи Амрико ҳамроҳ карда шуданд. Конститутсия дар соли 1960 қабул шуда, соли 1967 ислоҳ шудааст.
Ҷуғрофия
вироишПанҷ ҷазираи вулконӣ, аз ҷумла ҷазираҳои Тутуила, Тау ва Свейн ва ду атоли марҷон. Боғи Миллӣ ( 1988 ) деҳаи таърихии Сауа ва ҷангали бокираро дар бар мегирад.
Иқтисод
вироишСодирот: маснуоти косибӣ, консервҳои моҳии тунетс. Асъор: доллари ИМА.
Аҳолӣ
вироиш| Барӯйхатгирии аҳолӣ | |||
|---|---|---|---|
| Соли барӯйхатгирӣ | Нас. | %± | |
| 1960 | 19 000 | — | |
| 1970 | 27 159 | 42.9% | |
| 1980 | 32 297 | 18.9% | |
| 1990 | 46 773 | 44.8% | |
| 2000 | 57 291 | 22.5% | |
| 2010 | 55 519 | -3.1% | |
Ахолии Самоаи Амрико қариб 55 519 нафар аст, аз ҷумла 95 % нафар сокинони он, дар ҷазираи калонтарин Тутуила зиндагӣ мекунанд.
Гурӯҳҳои этникӣ ва забонҳо
вироишАз рӯи мансубияти этникӣ, 91,6 фоизи сокинони ҷазираҳоро самоаҳо ташкил медиҳанд, 2,8 % осиёгиҳо, 1 % аврупоиҳо, 4,2 % миллатҳои омехта ва 0,3 % дигарон мебошанд. Аксари сокинони Самоаи Амрико дузабона буда, бо забонҳои инглисӣ ва самоаӣ озод ҳарф мезананд [5]. Забони самоӣ бо забонҳои ҳавайӣ бо дигар забонҳои полинезӣ робитаи зич дорад, бо он 91% нафар ахолӣ ҳарф мезананд. ва 2,9 % бо забони инглисӣ ҳарф мезананд, 2.4 % бо тонганӣ ҳарф мезананд, 2 % бо забони жопунӣ ва дигар забонҳои осиёӣ ҳарф мезананд ва 2 % бо забонҳои дигари ҷазираҳои Уқёнуси Ором ҳарф мезананд.
Дин
вироишТибқи маълумотномаи CIA дар соли 2013, аҳолии мазҳабии Самоаи Амрико асосан насронӣ мебошанд. Маълумоти умумиҷаҳонии масеҳӣ хабар медиҳад, ки аз рӯи дин, сокинони Самоаи Амрико 98% масеҳиён, 0,7 % агностикҳо , 0,4 % ҷонибдорони универсалистони Чин, 0,3 % буддоиён ва 0,3 % ҷонибдорони баҳоия мебошанд[6].
Маориф
вироишДар ҷазира 23 мактаби ибтидоӣ ва 10 мактаби миёна мавҷуд аст, ки 5-тои онҳо аз ҷониби Департаменти маорифи Самоаи Амрико [7] ва 5-тои дигар аз ҷониби конфессияҳои динӣ ё моликияти хусусӣ идора карда мешаванд.
Ҳуқуқӣ
вироишМувофиқи конститутсия — як қаламрави ғайрикорпоратсиявӣ ва муташаккили Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, аз ҷониби Департаменти корҳои дохилӣ идора карда мешавад, ки губернатор онро таъин мекунад.
Пайвандҳо
вироиш- Самоа Американське Бойгонӣ шудааст 1 жовтня 2020. // Шаблон:Юридична енциклопедія
- Шаблон:УСЕ-4
- Достопримечательности Американского Самоа Бойгонӣ шудааст 11 вересня 2011.(рус.)
Эзоҳ
вироиш- ↑ 1.0 1.1 https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/australasia
- ↑ Introduction::American Samoa. 14 травня 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 грудня 2018.
- ↑ Census Bureau News. 1 січня 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 липня 2012.
- ↑ Insular Area Summary for American Samoa. U.S. Department of the Interior (6 апрели 2010). 11 апрели 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 октябри 2009.
- ↑ American Samoa / CIA Factbook. 14 травня 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 грудня 2018.
- ↑ American Samoa: Adherents Profile at the Association of Religion Data Archives, World Christian Database. Thearda.com. 26 феврали 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 вересня 2018.
- ↑ Welcome to ASDOE Website. Doe.as. 25 липня 2010 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 жовтня 2021.