Эскишаҳр

Эскишаҳр ( тур. Eskişehir ки маънои шаҳри eski - куҳна ва şehir - шаҳр аст) - шаҳр дар Туркия. Маркази маъмурии вилояти Эскишаҳр ва минтақаи шаҳрӣ. Аҳолӣ: 789,750 нафар. Дар соҳили дарёи Порсук, дар 250 км ғарбтар аз Анқара, 350 км дуртар аз ҷанубу шарқи Истанбул, 90 км дар шимолу ғарб дуртар аз Кутоҳиё.

Дар ибтидо бо номи Дорилей ( юн. Δορύλαιον Δορύλαιον ) таъсис ёфтааст.

Ин пойтахти севуми давлати ҷавонони Имперотурии Усмонӣ дар аввали асри XIV, то фатҳи Эдирна буд. Дар баҳори соли 1921 он вақте, ки қувваҳои пешрафтаи юнонӣ кӯшиданд, ки лашкари Туркияи камолиро иҳота кунанд ва онро мағлуб кунанд, шаҳр ба маркази амалиёт табдил ёфт. Бо вуҷуди натиҷаи ғалаба намудани юнониҳо дар ин ҷанг , қувваҳои Камолиҳои туркиёӣ тавонистанд аз муҳосира фирор кунанд, ки ин барои рафти минбаъдаи ҷанг хеле муҳим буд. Артиши Туркия тобистони соли 1922 ба шаҳр баргашт.

Фарҳанг ва сайёҳӣ

Дар даврони рушди Византия, Дорилей яке аз шаҳрҳои пешрафтаи Осиёи Миёна бо иқлими хуб ва инфрасохтори пешрафта буд. Дар охири асри XI, шаҳрро туркҳои кӯчӣ комилан хароб карданд, тақрибан 2000 нафари онҳо дар атрофи шаҳр боқӣ монданд. Ҳамин тариқ, шаҳри комилан харобшуда тақрибан сад сол харобазор буд (1081–1175). Дар солҳои 1115–1175, Византия муваққатан назорати ин минтақаро ба даст овард, аммо шаҳр бо бузургии худ дигар дубора эҳё нагардид ^[1]. Соли 1175, Император Мануэл кӯшиши барқарор намудани шаҳрро дар маҳалли Дорилей сар кард ва барои истиқомати сокинони юнонӣ қалъа сохт, ки шумораи ками онҳо ба макони зисти худ баргаштанд. Туркҳои кӯчӣ фаъолона ба раванди эҳё муқобилат нишон доданд, зеро онҳо ба хатсайри муҳоҷирати анъанавии қабилаҳои хеш пайравӣ намудани артиши Византияро намехостанд. Задухурдҳо бо туркҳо ба он оварда расониданд, ки туркҳо хаймаҳояшонро сӯзонданд ва муваққатан ба кӯҳҳо паноҳ бурданд. Дар соли 1176, фавран пас аз мағлубият дар Мириокефал, Дорилей дар ниҳоят аз қаламрави Византия баромад, гарчанде ки аҳолии шаҳр (2/5) аҳолии православӣ ( юнониҳои туркзабон ) дар ин ҷо то мубодилаи соли 1922 боқӣ монданд.

Тибқи қарори Саммити сарони давлатҳои туркзабон, дар соли 2013 Эскишаҳр «Пойтахти фарҳангии ҷаҳони туркӣ дар соли 2013» эълон гардид ^[2].