Табаддулоти ҳарбӣ дар Мянма (2021)
Табаддулоти ҳарбӣ дар Мянма — тасарруф (узурпатсия)-и қудрат аз ҷониби низомиён дар моҳи феврали соли 2021 таҳти фармони фармондеҳи кулли нерӯҳои мусаллаҳи Мянмар, генерали калон Мин Аун Ҳлайн.
| Фармондеҳ | |||
|---|---|---|---|
|
|||
|
|
|||
 Парвандаҳо дар Викианбор | |||
Рӯйдодҳо
вироишСубҳи барвақти 1 феврали соли 2021 низомиён президенти Мянмар Вин Мин ва раҳбари ҳизби ҳокими Лигаи Миллии Демократия, мушовири давлатӣ ва вазири корҳои хориҷӣ Аун Сан Су Чиро боздошт карданд. Ҳарбиёне, ки табаддулотро ба амал оварданд, ноиби президент Мин Шверо иҷрокунандаи вазифаи президент таъйин карданд ва тамоми қудрати давлатиро ба фармондеҳи кулли нерӯҳои мусаллаҳи Мянмар генерал Мин Аунг Хлайн супурданд. Ба муҳлати як сол вазъи фавқулодда ҷорӣ карда шуд [1][2][3].
Тибқи гузоришҳои расонаҳо, пайвастҳои телефонӣ ва интернет дар пойтахти Найпидав дастнорасанд.[4]
Ин табаддулотро оппозисиюни низомӣ ба интихоботи парлумонии моҳи ноябр барангехт, ки дар он як ҳизби пуштибонии низомӣ мутаносибан 26 ва 7 курсӣ дар палатаҳои поёнӣ ва болоии парлумонро ба даст овард. Сипас низомиён ваъда доданд, ки чора мебинанд ва интихоботи тақаллубӣ эълон карданд [4].
1 феврал, ҳангоми табаддулот, низомиён якчанд сад нафарро, аз ҷумла аъзои ҳизби ҳокими Лигаи Миллии Демократия ва парлумонҳоро боздошт карданд.[5]
Дар шаҳри Янгон низомиён фурудгоҳи байналмилалӣ ва муассисаҳои давлатиро таҳти назорат гирифтанд.[6]
2 феврали соли 2021, Мин Аунг Хлайн Шӯрои маъмурии 11 узвро ҳамчун як мақомоти иҷроия таъсис дод. Низомиён уҳдадории худро ба як низоми бисёрҳизбии демократӣ ваъда додаанд, ки "пас аз ба охир расидани ҳолати фавқулодда" интихоботи нав, одилона ва демократӣ баргузор мекунанд.[7]...
Аксуламал
вироишЭътирозҳо
вироиш
Гурӯҳи иборат аз 200 нафар хориҷиёни Бирма ва баъзе фаъолони демократии Таиланд, аз ҷумла Парит Чиварак ва Панусая Ситиҷираваттанакул, дар сафорати Мянма дар кӯчаи Сатон Нуэа дар Бангкок, Тайланд, бар зидди табаддулот эътироз карданд. Тибқи гузоришҳо, баъзе тазоҳуркунандагон салюти се ангуштро нишон доданд, ки ин рамзи дар тазоҳурот даъват ба демократия дар Таиланд буд. Эътироз бо парокандагии полис анҷом ёфт; ду эътирозгар маҷрӯҳ ва дар беморхона бистарӣ шуданд, ду нафари дигар боздошт шуданд. Шаҳрвандони Мянмар дар Токиои Ҷопон, дар назди Донишгоҳи СММ ҷамъ омада, низ алайҳи табаддулот эътироз карданд.[8]
3 феврал тақрибан 2000 нафар мянмагиҳои этникӣ, ки дар Ҷопон зиндагӣ мекунанд, дар назди бинои Вазорати корҳои хориҷии Ҷопон дар Токио алайҳи табаддулоти ҳарбии Мянмар эътироз карданд . [9]
Аксуламали дохилӣ
вироиш2 феврали соли 2021, кормандони тиб ва ходимони давлатӣ дар саросари кишвар, аз ҷумла дар пойтахт, Нейпйидо, маъракаи миллии саркашии шаҳрвандиро барои эътироз ба табаддулот оғоз карданд. Гурӯҳи таблиғотии Фейсбук бо номи "Ҷунбиши саркашии шаҳрвандӣ" аз рӯзи оғозёбии аввалини он дар 2 феврал беш аз 100 000 пайравро ҷалб кардааст. Кормандони тиббии даҳҳо бемористонҳо ва муассисаҳои давлатӣ қавл доданд, ки рӯзи 3 феврал корпартоӣ хоҳанд кард.
Сокинони пойтахти тиҷоратии Янгон ба зарфҳо зарба зада, ба табаддулот эътироз карданд. Бархе аз янгониён соати 20:00-и рӯзи 2 феврал як тазоҳуроти кӯтоҳмуддати 15-дақиқаӣ баргузор карданд ва хостори сарнагунии диктатура ва озодии Су Чжи шуданд.
Бузургтарин таҳиягари амволи саноатии Таиланд, Amata, дар посух ба табаддулот, ки дар моҳи декабри соли 2020 ба сохтмон шурӯъ кардааст, лоиҳаи рушди як миллиард доллари минтақаи саноатиро дар Янгон қатъ кард. Suzuki Motor, бузургтарин корхонаи мошинсозии Мянмар ва чанд истеҳсолкунанда пас аз кудато аз кор монданд. Биржаи Янгон низ аз 1 феврал тиҷоратро қатъ кард.
Рӯзи 3 феврал чанд ҳизби сиёсии Мянмар аз низомиён даъват карданд, ки натиҷаҳои интихоботи парлумонии соли 2020-ро эътироф кунанд. Ҳарбиён ба интихоботи нави Ҳизби Ваҳдати Мон, Ҳизби Миллии Таанг, Ҳизби Демократии Кая ва Ҳизби Нави Демократии Ҷамъияти нави Мянмар мухолифат карданд.[10]
Аксуламали байналмилалӣ
вироиш
Бисёр кишварҳо, аз ҷумла Бангладеш, Чин, Ҳиндустон, Индонезия, Малайзия, Покистон, Филиппин, Кореяи Ҷанубӣ ва Сингапур аз табаддулот нигаронӣ карданд, ки аксари онҳо муколамаи ҳукумат ва низомиёнро барои ҳалли ин масъала ташвиқ карданд. Австралия, Канада, Фаронса, Олмон, Ҷопон, Зеландияи Нав, Испания, Шветсия, Туркия, Бритониёи Кабир ва ИМА дар навбати худ табаддулотро маҳкум карданд ва даъват карданд, ки шахсони боздоштшуда озод карда шаванд; Кохи Сафед инчунин таҳдид кард, ки алайҳи масъулони табаддулот таҳримот ҷорӣ мекунад. Камбоҷа, Таиланд ва Виетнам ошкоро аз дастгирии ҳарду ҷониб даст кашиданд ва табаддулотро ҳамчун кори дохилии Мянмар тавсиф карданд.
Русия табаддулоти давлатиро расман маҳкум накард, ки ин бо тарафдори Русия будани артиши Мянмар алоқаманд аст [11].
Созмонҳои байниҳукуматӣ, аз ҷумла СММ, АСЕАН ва Иттиҳоди Аврупо изҳори нигаронӣ карда, хостори муколамаи ҳарду ҷониб шуданд. Илова бар нигарониҳо, Иттиҳоди Аврупо низ табаддулотро маҳкум кард ва хостори раҳоии маҳбусон шуд.
Эзоҳ
вироиш- ↑ СМИ: совершившие переворот в Мьянме военные назначили врио президента(рус.). РИА Новости (20210201T0549). 1 феврали 2021 санҷида шуд.
- ↑ В Мьянме произошел военный переворот. Задержана лидер страны Аун Сан Су Чжи, BBC News Русская служба. Проверено 1 феврали 2021.
- ↑ В Мьянме задержали президента и начали военный переворот. lenta.ru. 1 феврали 2021 санҷида шуд.
- ↑ 4.0 4.1 ntv.ru. В Мьянме отрубили Интернет, мобильную и телефонную связь(рус.). НТВ. 1 феврали 2021 санҷида шуд.
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ Военные в Мьянме создали новый орган власти
- ↑ Myanmar workers in Japan protest against Tatmadaw’s actions. The Myanmar Times (1 February 2021). 1 феврали 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 феврали 2021.
- ↑ Thousands protest Myanmar military coup at rally in Tokyo. The Mainichi (3 February 2021). 3 феврали 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 феврали 2021.
- ↑ [3]}
- ↑ Почему Россия не осуждает взявших власть генералов