Забони яғнобӣ
Забони яғнобӣ ё забони суғдии нав (йағнобӣ зивок, суғдӣ зивок) яке аз забонҳои эронии шарқӣ (дар баробари забонҳои бадахшӣ) мебошад. Ба ин забон мардуми яғноб гап мезананд. Ин забон давоми забони суғдӣ аст. Ба андешаи муҳаққиқон, забони яғнобӣ аз забони суғдӣ бозмонда, яке аз қадимтарин забонҳои дунё ба шумор меравад[3]. Гарчанде ки ин забон дар замони ҳозира ба хатари нобудӣ дучор меояд[4], вай дар мактабҳои Тоҷикистон омӯхта мешавад[5]. То соли 2004 кӯдакони яғнобӣ забони модарии худро дар мактаб меомӯхтанд[6]. Ин забон дар водии дарёи Яғноб паҳн аст. Дар солҳои Шӯравӣ бо баҳонаи заминларза мардуми ин диёр барои азхудкунии заминҳои нав, ки аз Ӯзбекистон ба Тоҷикистон дода шуданд, ноҳияи Зафаробод, кӯчонида шуданд. Баъди пошхӯрии ИҶШС бисёре аз онҳо ба хонаҳои пешинаи худ баргаштанд.
| Номи қавмӣ |
Яғнобӣ зивок Yaghnobī zivok |
|---|---|
| Кишварҳо | |
| Шумораи умумии гӯишварон |
|
| Вазъ | хатари азбайнравӣ вуҷуд дорад[d][2] |
| Таснифот | |
| Хат | Алифбои лотинӣ ва алифбои сирилик |
| Коди забонӣ | |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-3 | yai |
| WALS | ygn |
| Atlas of the World’s Languages in Danger | 1438 |
| Ethnologue | yai |
| ELCat | 3217 |
| IETF | yai |
| Glottolog | yagn1238 |
| Ниг. низ: Лоиҳа:Забоншиносӣ | |
Шумора — аз 3 то 13,5 ҳазор (2007)[7].
Паҳншавӣ вироиш
Тибқи маълумотҳои соли 2007[7]:
- Водии д. Яғноб (ватани таърихӣ) — 322 нафар
- Минтақаи Зафаробод — 6549 нафар
- Болооби д. Варзоб — 1288 нафар
- Поёноби д. Варзоб — 1111 нафар
- Тоҷикистони Ҷанубӣ – 700 нафар
- Душанбе — 3500 нафар
Адабиёт вироиш
- Сайфиддин Мирзозода. Йағнобӣ зивок. 2-3. — Душанбе: "Деваштич", 2007. — 201 с. — 500 экз. — ISBN 978-99947-36-76-8
- Сайфиддин Мирзозода. Фарҳанги яғнобӣ-тоҷикӣ. Душанбе (Анҷумани Деваштич) 2008.
Инҷоро ҳам бингаред вироиш
Эзоҳот вироиш
- ↑ ScriptSource - Tajikistan
- ↑ Красная книга языков ЮНЕСКО
- ↑ "Яғноба обаш ширин..." // Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ 19.10.2007 01:15
- ↑ 'Хатари нобудӣ забонҳои яғнобӣ ва бартангиро таҳдид мекунад' // БиБиСи
- ↑ Пешниҳоди омӯзиши яғнобӣ дар мактабҳо (2 ВИДЕО) // Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ
- ↑ Заринаи Хушвақт. Иқдомот барои ҳифзи забонҳои кӯчак дар Тоҷикистон // // БиБиСи Ба рӯз шуда: Душанбе, 21 Феврал соли 2011 - 11:48
- ↑ 7.0 7.1 Is Yaghnobi an Endangered Language?(англ.). The Yaghnobi (24 April 2007). 22 феврали 2023 санҷида шуд.
Пайвандҳо вироиш
- Яғнобӣ зивок (Yag͟hnōbī Language / Забони яғнобӣ) дар Фейсбук
- Пешниҳоди дарсӣ забони яғнобӣ // Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ
- РӮЗИ ЗАБОНИ МОДАРӢ: ТАДОБИР ВА КӮТОҲИҲОИ ҲИМОЯТИ ЗАБОНҲО Бойгонӣ шудааст 5 марти 2016 сол. // Рӯзгор
|
Ин мақолаи хурд дар бораи яке аз забонҳои ҷаҳон аст. Бо густариши он ба Википедия кӯмак кунед. |