Дарунбум

Дарунбум (форсӣ: درون‌بوم‎), анкла́в (фр. enclave аз лот. inclavatus «маҳбус, дарбаста») — сарзамине ё бахше аз як сарзамин аст, ки комилан дарбаргирифтаи қаламравии давлати дигаре аст.

C- эксклави кишвари B дар мамлакати А ба ҳисоб меравад, ки дар ҳудуди кишвари А иҳота шудааст. Инчунин он анклави мамлакати А мебошад.

Қисмҳои давлате, ки пурра дар иҳотаи як кишвари дигар (як) кишвар ҷойгиранд, анклавҳои пурра номида мешавад. Мафҳуми қаламрав ҳам қаламрави хушкӣ ва ҳам обҳои ҳудудиро дар бар мегирад.

Анклави нопурра як қисми давлатест, ки тавассути қаламрави давлати дигар дар замин, ва роҳи дастрасӣ ба баҳр дорад. Анклави ин навъро анклавҳои соҳилӣ низ меноманд. Мисоли ин Брунейро Малайзия ва баҳри Ҷанубии Чин ва Португалия, ки Испания ва Уқёнуси Атлантикро иҳота кардаанд мебошад. Нимклав инчунин қисми Форт Сант’Анжелои Мальта мебошад, ки ба ордени Мальта тааллуқ дорад. Дар иёлотҳое, ки қаламрави асосии он берун аз нимклав ҷойгир аст, қаламрави нимклавро ним эксклав меноманд. Чунин нимканклавро (ним эксклав) бо баҳр ва чанд кишвари дигар иҳота кардан метавонад. Дар нутқи ҳамарӯза нимклавҳо ва ним эксклавҳоро содда анклавҳо ва эксклавҳо номидан мумкин аст.

Анклавҳо ва эксклавҳо

C — эксклави мамлакати B, дар иҳотаи қаламрави кишварҳои А ва D

Эксклави холис - минтақаи ғайримустақиле мебошад, ки аз қаламрави асосии кишвар ҷудо шудааст ва дар иҳотаи зиёда аз як давлат (яъне анклав нест). Эксклави холис нисбат ба дигар давлатҳо анклав нест, балки нисбат ба қаламрави асосии кишвар эксклав мебошад.

Як худи ҳамон қаламрав эксклав барои кишваре мебошад, ки ба он тааллуқ дорад ва анклав барои он кишвар (он кишварҳо), ки ба он тааллуқ надорад. Танҳо истисно як эксклави холис аст. Ҳамин гуна истилоҳот барои ним эксклавҳо ва ниманклавҳо истифода мешавад. Дар ҳаёти ҳаррӯза ним эксклавҳо ва ниманклавҳо одатан эксклавҳо ва анклавҳо номида мешаванд.

• Вилояти Калинингради Русияро Баҳри Балтика, Лаҳистон ва Литва иҳота кардаанд, яъне ин ним эсклави Русия аст, аммо ниманклав нест.
• Санково-Медвежье, ки дар қаламрави вилояти Гомели Беларус ҷойгир аст, аз ҷиҳати маъмурӣ ба вилояти Брянски Русия тааллуқ дорад. Яъне, Санково-Медвеже эксклави Русия ва анклави Беларус аст.
• Сеута ва Мелилла ним эсклавви Испания ва ниманклави Марокаш мебошанд, ки ба баҳри Миёназамин баромад дорад.
• Деҳаи Дубки дар болои кулоҳе, ки ба кӯли Псков баромад дорад, аз вилояти Пскови Русия бо қаламрави Эстония ҷудо шудааст. Ин маънои онро дорад, ки ин ним эксклави Русия ва нимаклави Эстония аст.
• Давлати Аляска ҳам нисфи эксклави Иёлоти Муттаҳида аст ва ҳам нисфи анклави амрикоӣ нисбат ба Канада, зеро танҳо бо он ҳаммарз аст.
• Ҷумҳурии Мухтори Нахичеван, ки ба ҳайати Озарбойҷон шомил аст, дар иҳотаи Арманистон, Эрон ва Туркия қарор дорад ва аз ин рӯ Нахичеван эксклави Озарбойҷон аст, аммо анклав нест.
• Эксклави Шоҳимардан, ноҳияи Соҳ ва Чон-Ғара, ки ба вилояти Фарғонаи Ӯзбекистон тааллуқ доранд, аз ҳар тараф нисбат ба Қирғизистони атроф анклавҳо мебошанд.
• Микрорайони Кречевиций, ки ба Новгороди Бузург тааллуқ дорад, анклавест дар робита бо ноҳияи Новгородский, онро аз ҳар тараф иҳота мекунад.
• Ҳамин тавр, ноҳияи Новосибирскро микрорайони Пашинои Новосибирск иҳота кардааст : он ба шаҳри Новосибирск тааллуқ дорад, аммо дар ҳудуди вилояти Новосибирск ҷойгир аст.
• Ба ҳамин монанд, ноҳияи Верхнехавскийро микрорайони Краснолесний Воронеж иҳота кардааст.
• Ба ҳамин монанд, минтақаи Вологдаро деҳаи Молочное иҳота кардааст, ки аз ҷиҳати маъмурӣ ба шаҳри Вологда шомил аст.
• Шаҳри Зеленоград (Округи маъмурии Зеленоград) қисми Маскав аст, аммо аз ҳар тараф қаламрави вилояти Москва иҳота шудааст.
• Участкаи алоҳида барои Конезавод, ВТБ қисми Маскави Нав мебошад, ки онро аз ҳар тараф қаламрави вилояти Москва иҳота кардааст.
• Шаҳри Ломоносов, маркази маъмурӣ ва макони мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатии ноҳияи Ломоносови вилояти Ленинград, аз ҳар тараф аз минтақаи Ленинград қаламрави ноҳияи Петродворетси шаҳри федералии Санкт-Петербург ҷудо карда шудааст, ки дар он Ломоносов мақоми як ташаккули шаҳрнишинӣ дорад.

Давлатҳои анклавӣ

• Ватикан (анклав дар Италия)
• ташаккули давлатӣ (анклав дар Италия)
• Сан Марино (анклав дар Италия)
• Лесото (анклав дар Африқои Ҷанубӣ)
• Бруней (ниманклав нисбат ба Малайзия)
• (нимклав (нисбат ба Индонезия))
• Гамбия (ниманклав — нисбати Сенегал)
• Монако (ниманклав нисбат ба Фаронса)
• Португалия (ниманклава нисбат ба Испания)
• Дания (ниманклав нисбат ба Олмон , бо Шветсия марзи баҳрӣ дорад)
• Канада (ниманклав нисбат ба Иёлоти Муттаҳида, бо қаламрави Дания Гренландия ва ҷазираҳои Фаронса — Сен-Пьер ва Микелон марзи баҳрӣ дорад)
• Қатар (нимклав дар робита бо Арабистони Саудӣ , бо Баҳрайн ва АМА марзи баҳрӣ дорад)
• Кореяи Ҷанубӣ (нимклава нисбат ба КХДР, бо Ҷопон марзи баҳрӣ дорад)
• Шаблон:Country data Папуа-Новая Гвинея (ниманклав нисбат ба Индонезия, бо Австралия, ҷазираҳои Соломон, Науру ва Иёлоти Федеративии Микронезия марзи баҳрӣ дорад)

Ҳудудҳои анклавӣ

• Адигея - ҷумҳурӣ дар дохили Федератсияи Россия, анклави қаламрави Краснодар мебошад.
• Акротири ва Декелия — қаламравҳои Кипр мебошанд, ки тобеи ҳуқуқии Бритониёи Кабир мебошанд ва бо ҳадафҳои низомӣ онро ишғол кардаанд.
• Аляска - нимэсклави Амрико, бо тарафи обҳо аз Арктика ва уқёнусњои Уқёнуси Ором; бо Канада ҳамсарҳад аст ва ниманклав мебошад, бо Русия марзи баҳрӣ дорад.
• Анклавҳои Бангладеш — 92 деҳаи эксклави Бангладеш дар Ҳиндустон. Аз 1 августи соли 2015 дар асоси Созишномаи мубодилаи Анклав бо Ҳиндустон дигар анклаве вуҷуд надорад.
• Барак деҳаи қирғизест, ки дар иҳотаи қаламрави Узбакистон қарор дорад.
• Барле як эксклави Белгия мебошад, ки пурра дар қаламрави Голландия иҳота шудааст.
• Бюсинген-Рейи Боло як эксклави Олмон аст (7.62 км²), ки пурра дар қаламрави Швейтсария иҳота шудааст: аз се тараф кантоном Шаффхаузени Швейтсария ва аз ҷануб кантонҳои Рейн-Сюрих ва Тургау. Он тақрибан 1450 нафар аҳолӣ дорад. Шаҳрро аз Олмон танҳо бо пули танг ҷудо мекунад, ки камтар аз 1 км дар тангтарин қисми он, ки деҳаи Дорфлингени Швейтсария дар он ҷойгир аст. Соли 1918 дар Бюсинген раъйпурсӣ баргузор гардид, ки дар он 96 % овозҳо ба тарафдории шомили Швейтсария шуданд доданд. Аммо, ин чунин нашуд, зеро Швейтсария ба ивазаш ягон чизи мувофиқро пешниҳод карда наметавонист, аз ин рӯ Бюсинген то имрӯз эксклави Олмон боқӣ мондааст.
• Гибралтар — як нимклави соҳили Испания аст, ки ба Бритониёи Кабир тааллуқ дорад. Бо минтақаи бетараф аз қаламрави Испания ҷудо карда шудааст.
• Гуантанамо - қаламрави соҳили Куба мебошад, ки дар он соҳибихтиёрии ИМА воқеан муқаррар шудааст.
• Дар қабри Сулаймон Шоҳ дар наздикии Ҷобир (Ҷобир Kalesi) қалъа дар Сурия — дар асоси шартномаи бо Туркия Фаронса аз соли 1921, пурра баррасӣ ва ба ҳудуди Туркия шомил шуд.
• Анклавҳои Ҳиндустон — 106 деҳаи Ҳиндустон дар Бангладеш. Дигар вуҷуд надорад, бар асоси созишномаи мубодилаи анклав бо Бангладеш аз 1 августи соли 2015.
• Нимклавҳои Индонезия: Гвинеяи Ғарбии Нав (Папуа Гвинеяи Нав), Ҷазираҳои Хурдтари Сунда (Тимори Шарқӣ), Калимантан (Малайзия).
• Нимклавҳои Испания шаҳрҳои Сеута, Мелилла, инчунин нимҷазираи Велес де ла Гомераи Марокаш мебошанд, ки бо баҳри Миёназамин шуста шудаанд.
• Кампионе-д’Италия як шаҳраки итолиёвии Швейтсария аст.
• Ливия - шаҳраки испании Фаронса аст.
• Мусандам - нимҷазираи Уммон дар АМА аст. Дар охири асри 13, Уммонҳо як империяи азимро идора мекарданд. Дар авҷи авҷи худ дар асри 19, дар давраи ҳукмронии Султон Саид бин Султон, Уммон Момбаса ва Занзибарро назорат мекард ва нуқтаҳои савдоро дар соҳили Африқо идора мекард. Дар натиҷаи фурӯпошии империя дар нимаи дуюми асри 19, Уммон мавқеъҳои пешинаи худро аз даст дод, аммо вақте ки Аморати Муттаҳидаи Араб дар он ҷо ташкил ёфт, назорати Мусандамро идома дод. См. Инчунин нигаред: Моликияти Маскат ва Уммон.
• Окуши-Амбено — нимҷазираи Тимори Шарқӣ мебошад, ки онро баҳри Сава шустааст; он танҳо бо Индонезия ҳамсарҳад аст, яъне ин нисбати он ниманклав мебошад.
• Анклавҳои Русия
  • Медвежье-Санково як анклави Русия аст, ки аз деҳаҳои Санково ва Медвежье иҳота шуда, дар иҳотаи қаламрави Беларус ҷойгир аст.
  • Дубки як нимҷазираи Русия аст, ки бо қаламрави Эстония ҷудо шудааст. Он нисбати Эстония ниманклав мебошад.
• Саставтси як эксклави Босния ва Ҳерзеговина дар Сербия аст.
• Сен-Мартин ва Синт-Мартен нимҷазираҳои Фаронса ва Нидерланд мебошанд, ки дар ҷазираи ҳамном бо як қисми ҷазираи Антили Хурд ҷойгиранд. Онҳо ниманклави мутақобила мебошанд.
• Бояд зикр кард, ки деҳоти Кайрагач ва Сарвак (анклавҳои Узбекистон)бо Қирғизистон мебошанд.
• Тембуронг нимҷазираи Бруней аст, ки онро Баҳри Ҷанубии Чин шустааст; он танҳо бо Малайзия ҳамсарҳад аст, яъне нисбати он нимклав мебошад.
• Chisumulu ва Likoma мебошанд Малави дар ҷазираҳои оид ба кӯли Nyasa, воқеъ дар обҳои ҳудудии Мозамбик.
• Эксклави Шоҳимардан ва минтақаи Соҳ, ки ба вилояти Фарғонаи Узбакистон тааллуқ доранд, аз тамоми тараф анклавҳо бо Қирғизистони иҳота шудаанд.

Нигаред низ

• Бурунбум
• Колония
• Анклави баҳрҳои кушод

Адабиёт

• Энклав, анклав // Элоквенция — Яя. — М. : Советская энциклопедия, 1957. — С. 88. — (Большая советская энциклопедия : [в 51 т.] / гл. ред. Б. А. Введенский ; 1949—1958, т. 49).

Пайвандҳо

• Евгений Винокуров. Ҳуҷҷатҳо дар бораи Анклавҳо ва Эксклав(англ.) )
  • Винокуров Е. Теория анклавов. — Калининград: Terra Baltica, 2007. — 342 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-5-98777-015-3. Бойгонӣ шудааст 10 сентябри 2011  сол. Архивная копия(рус.)
  • Винокуров Е. Дополнительные материалы // Теория анклавов. — Калининград: Terra Baltica, 2007. — 342 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-5-98777-015-3. Бойгонӣ шудааст 28 сентябри 2011  сол. Архивная копия(рус.)