Вилояти Бадахшон (Афғонистон)

Вилояти Бадахшон (дарӣ: ولایت بدخشان) — яке аз вилоятҳои Ҷумҳурии Исломии Афғонистон аст.

Бадахшон
بدخشان
38° с. ш. 71° в. д.
Кишвар	Афғонистон
Шомили	28 ноҳия
Маркази маъмурӣ	Файзобод
Таърих ва ҷуғрофиё
Масоҳат	44 059 км²
Баландӣ	3 669 м
Вақти минтақавӣ	UTC+04:30[d]
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▲1 054 087 тан (2021)
Шиносаҳои ададӣ
Рамзи ISO 3166-2	AF-BDS
Парвандаҳо дар Викианбор

Бадахшон дар шеърҳои шоирон ба кайфияти лаъли худ маъруф будааст. Бадахшон дар шимолу шарқи Афғонистон воқеъ аст. Ин вилоят дар соли 1895 миёни ду импиротурии Русия ва Бритония ба ду бахш тақсим гардид. Як бахши ин вилоят бо номи Бадахшон ба Русия таъаллуқ гирифт, ки баъдан Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон дар Иттиҳоди Шӯравӣ (ИҶШС) бо марказияти шаҳри Хоруғ шуд ва бахши дувум бо марказияти шаҳри Файзобод ба Афғонистон паӣваст. Русия ва Бритония рӯди Панҷро чун марзи табиъӣ пазируфта ва бо сутунҳои марзӣ нишонагузорӣ карданд.

Маркази вилояти Бадахшон шаҳри Файзобод аст, ки 315 км шимолу шарқтар аз шаҳри Кобул, пойтахти Афғонистон, дар канори рӯди Кӯкча ҷой гирифта аст ва 50 ҳазор нафар аҳолӣ дорад.

Ҷойгоҳ

Дар шимолу шарқи Афғонистон ҷоӣ дорад.

Ин вилоят аз шимолу ғарб — бо вилояти ХатлониТоҷикистон, аз шимолу шарқ — бо ВМ Кӯҳистони Бадахшони Тоҷикистон, аз шарқ — бо Чин, аз ҷануб — бо Покистон, дар ғарб — бо вилояти Тахор, дар ҷанубу ғарб бо вилоятҳои Нуристон ва Панҷшер ҳамсарҳад аст.

Шаҳри Фаӣзобод.

Чарогоҳоӣ Шеваи Шиғнон,

Дариёчаи шева Шиғнон.

Намое аз Хоҳон, Рӯди Панҷ ва Муҳаллаи Анҷироби Шӯрообод.

Номдорон

• Бурҳонуддин Раббонӣ — раҳбари Ҳизби ҷамъияти исломии Афғонистон ва раисҷумҳури пешини Афғонистон
• Тоҳир Бадахшӣ — фаъоли сиёсӣ ва раҳбари созмони инқилоби заҳматкашони Афғонистон (СОЗО)
• Латиф Пидром — шоъир, раиси ҳизби Кунгреи миллии Афғонистон ва узви Маҷлиси намояндагони Афғонистон
• Фавзия Куфӣ — фаъоли ҳуқуқи занон, раиси Мавҷи таҳаввули Афғонистон ва узви Маҷлиси намояндагони Афғонистон
• Устод Аҳмад Лоҳурӣ — меъмори аршади Тоҷмаҳал

Мардум

Аксарияти бошандагони ин вилоятро тоҷикон ташкил дода ва ба забони дарӣ ва забонҳои бадахшонӣ сухан мегӯянд.

Аҳолӣ — 1 054 087 нафар (соли 2021).

Бахшбандии идории вилояти Бадахшон

Вилояти Бадахшон 28 вулусволӣ ё ноҳия дорад:

Вилояти Бадахшон

Вулусволиҳои вилояти Бадахшон

№	Ном	#Нақша	Марказ	Мардум	Паҳноварӣ	Шумораи рустоҳо ва гурӯҳои қавмӣ
1	Аргу	6		83,999	1,032 km2	145 русто. 60 % узбак ва 40 % тоҷик.
2	Арғанҷхоҳ	6	Таговак	12,000
3	Баҳорак	7	Баҳорак	33,012	328 km2	51 русто. 60 % Тоҷик, 35 % узбак ва 5 % паштун.
4	Вардуҷ	7	Чокарон	6,609	929 km2	45 русто. 90 % тоҷик ва 10 % узбак.
5	Вахон	13	Хандуд	11,657	10,953 km2	110 русто. тоҷик, қирғиз.
6	Дароим	6	Шаҳри сафо	72,000	570 km2	101 русто. 80 % тоҷик, 15 % узбек ва 5 % ҳазора.
7	Ёвон	4	Ёвон	27,000
8	Зебок	12	Зебок	26,430	1,521 km2	62 русто. 99 % тоҷик ва 1 % дигар қавмҳо.
9	Ишкошим	8	Ишкошим	12,566	1,123 km2	43 русто.
10	Кишм	9	Машҳад	71,262	264 km2	100 русто. 60 % тоҷик, 37 % узбак, 10 % балуч, 1 % ҳазора ва 1 % баёт.
11	Курону Мунҷон	11	Курон ва Мунҷон	8,084	1,588 km2	42 русто. 100 % тоҷик.
12	Кӯфоб	2	Қалъаи Кӯф	16,000
13	Кӯҳистон	4	Паси пул	12,000
14	Дарвози Поён	1	Ҷомарчи Боло	12,000
15	Дарвози Боло	1	Нусай	31,195	4,589 km2	16 русто. тоҷик.
16	Роғистон	4	Зиракӣ	37,000
17	Тагоб	9	Қалъаи даҳана	22,000
18	Тишкон	9	Дашти занбӯр	26,850	812 km2	57 русто. 70 % тоҷик, 20 % ҳазора ва 10 % узбак.
19	Файзобод	6	Файзобод	96,826	514 km2	175 русто. 97 % тоҷик ва 3 % дигар қавмҳо.
20	Хош	10	Шаҳрон	15,436	264 km2	21 русто. 70 % тоҷик, 20 % узбак ва 10 % муғул ва балуч.
21	Хоҳон	2	Хоҳон	27,000	80 km2	46 русто. тоҷик.
22	Ҷурм	10	Ҷурм	51,714	1286 km2	75 русто. 95 % тоҷик ва 5 % узбак.
23	Шаҳри бузург	5	Шаҳри бузург	80,000	956 km2	74 русто.100 % тоҷик.
24	Шикай	1	Ҷорф	27,000	1,700 km2	38 русто. 100 % тоҷик.
25	Шуғнон	3	Башор	27,750	3528 km2	28 русто. тоҷик ва қизилбош.
26	Шуҳадо	7	Сари майдон	26,430	1,521 km2	62 русто. 99 % тоҷиқ ва 1 % дигар қавмҳо.
27	Ямгон	7	Дашти ғармӣ	30,000	1,779 km2	39 русто. 100 % тоҷик.
28	Яфтали Поин	6	Ноланд	60,000	605 km2	93 русто. 60 % тоҷик ва 40 % узбак.