Бозиҳои осиёӣ

Бозиҳои Осиё — мусобиқаҳои варзишие, ки ҳар чор сол байни варзишгарони давлатҳои Осиё аз соли 1951 гузаронида мешаванд. Бозиҳо аз тарафи Кумитаи Байналмилалии Олимпӣ идора карда мешаванд. Дар ҳар намуди варзиш медалҳо тақсим мешаванд: тилоӣ барои ҷои яккум, нуқрагӣ барои ҷои дуюм ва биринҷӣ барои ҷои сеюм.

Мусобиқа аз тарафи Кумитаи Миллии Олимпии далате, ки бозиҳоро мегузаронад, кушода мешавад. Парчами давлатӣ ва суруди миллӣ ҳангоми мукофонидани варзишгарон ба онҳо ҳамроҳи менамоянд. Барои нишон додани сатҳи рушд, ҷадвалҳо истифода мешаванд, ки он миқдори медалҳое, ки ҳар як давлат соҳиби он гаштааст, нишон медиҳад. Дар мусобиқаҳо танҳо давлатҳои шинохташуда иштирок менамоянд, вале базеъ давлатҳое, ки истиқлол надоранд, низ иштирок мекунанд (барои мисол Тайван, ки ҳамчун Тайбейи Чини иштирок менамояд).

Шонздаҳум бозиҳои тобистона дар Гуанҷоу, Чин аз 12-ум то 27 ноябр гузаронида шуданд.

Хабдахум бозиҳои тобистонаи осиёи дар шаҳри Нанкини Ҷумҳурии Кореяи Чануби гузашт

Таърих

Бозиҳои Шарқи дур

Бозиҳои Осиё аз мусобиқаҳои варзишии хурд пайдо гаштаанд. Бозиҳои Шарқи дур барои намоиши ягонагӣ ва ҳамкории се давлат - Аморати Ҷопон, Филиппин ва Ҷумҳурии Чин соли 1913 ташкил гардида буд. Дигар давлатҳои Осиё дертар ҳамроҳ шуданд. Бозиҳо соли 1938, ҳангоми ҳамлаи Ҷопон ба Чин ва дигар давлатҳои минтақаи океани Ором қаът гардиданд.

Пайдошавии Бозиҳои Осиё

Пас аз Ҷанги дуюми ҷаҳон чанде аз давлатҳои Осиё соҳибистиқлол гаштанд. Бархе аз онҳо ибрози ташкил намудани мусабиқаҳои нав, баҳри мустаҳкам намудани ҳамдигарфаҳми, намуданд. Моҳи августи соли 1948 дар рафти чордаҳум Бозиҳои Олимпӣ дар Лондон, Кумитаи Олимпии Ҳиндустон ба роҳбарони дастаҳои варзишгарони Осиё пешниҳод намуд, ки имконияти гузаронидани Бозиҳои Осиёро муҳокима кунанд. Дар натиҷа барои таъсиси "Федератсияи Варзишии Осиё" ҳамаашон розигии худро доданд. Моҳи феврали соли 1949 ба таври расмӣ "Федератсияи Бозиҳои Осиё" ташкил гашт. Бозиҳои аввали Осиё дар Ню-Деҳли баргузор гаштанд.

Дигаргун гаштани Федератсия

Соли 1962 масъалаи қабули Тайван ва Исроил дар Федератсия ихтилоф андохт. Индонезия, ки соҳиби гузаронидани бозиҳо буд, зиди қабули ин давлатҳо баромад кард. Соли 1970 Кореяи Ҷанубӣ бозиҳоро, аз сабаби таъдиди Кореяи Шимолӣ, гузаронида натавонист ва бозиҳоро дар Бангкок, пойтахти Тайланд аз ҳисоби молиявии кореягӣ гузарониданд. Соли 1973 мухолифат, бо сабаби аз тарафи ИМА ва бархе аз давлатҳо ба таври расмӣ шинохтани Тайван ва мухолифини миллии араб дар Исроил, шуд. Соли 1977 Покистон аз сабаби ҷанг бо Бангладеш ва Ҳиндустон, бозиҳоро гузаронида натавонист. Бозиҳо боз ба Бангкок гузаронида шуданд.

Пас аз ҳамин ҳодисаҳо Кумитаҳои Миллии Олимпии давлатҳои Осиё ба хулоса омаданд, ки низомномаи Федератсияи Бозиҳои Осиёро тағир диҳанд. Шӯрои Олимпии Осиё барпо гашт. Ҳамин Шӯро аз соли 1986 бозиҳоро назорат мекунад.

Тайван ба федератсия қабул шуд, вале Шӯро онро, мувофиқи меёрҳои Кумитаи Байналмилалии Олимпӣ, "Чин (Тайбей)" меномад. Исроил аз федератсия берун карда шуд ва ба мусобиқаҳои аврупои ҳамроҳ шуд.

Васеъшавӣ

Ба бозиҳои 1994, новобаста аз зид будани баъзе давлатҳои Шӯро, ҷумҳуриҳои пештараи шӯравӣ: Тоҷикистон, Қазоқистон, Туркманистон, Қирғизистон ва Ӯзбекистон даъват гаштанд.

Соли 2006 ба Австралия барои ба Шӯро аъзошавӣ раъд карданд.

Соли 2010 дар Бозиҳои Осиё бори аввал крикет пешбари гашт.

Рӯйхати Бозиҳои тобистонаи Осиё

Сол	Бозиҳои тобистона	Шаҳр	Давлат
1951	I	Ню-Дели	Ҳиндустон
1954	II	Манила	Филиппин
1958	III	Токио	Ҷопон
1962	IV	Ҷакарта	Индонезия
1966	V	Бангкок	Тайланд	Шаблон:Парчами Тайланд
1970	VI 1	Бангкок	Тайланд	Шаблон:Парчами Тайланд
1974	VII	Теҳрон	Эрон
1978	VIII ²	Бангкок	Тайланд	Шаблон:Парчами Тайланд
1982	IX	Ню-Деҳли	Ҳиндустон
1986	X	Сеул	Кореяи Ҷанубӣ
1990	XI	Пекин	Чин
1994	XII	Хиросима	Ҷопон
1998	XIII	Бангкок	Тайланд	Шаблон:Парчами Тайланд
2002	XIV	Пусан	Кореяи Ҷанубӣ
2006	XV	Доха	Қатар
2010	XVI	Гуанҷоу	Чин
2014	XVII	Инчхон	Кореяи Ҷанубӣ

¹ Бояд дар Кореяи Ҷанубӣ мегузашт
² Бояд дар Покистон мегузашт

Рӯйхати намудҳои варзиш

Инҷо рӯйхати намудҳои варзиш ва соле, ки он да Бозиҳои Осиё пешбарӣ гаштаанд.

Варзиши сабук — доимо Бадминтон — аз соли 1962 Баскетбол — доимо Бейсбол — аз соли 1994 Бодибилдинг — аз солҳои 2002—2006 Бокс — аз соли 1954 Гӯштингирӣ — аз соли 1954 Боулинг — аз соли 1978, 1986 Дучарха — аз соли 1951, 1958 Волейбол — аз соли 1958 Гандбол — аз соли 1982 Варзиши бадан — аз соли 1974 Голф — аз соли 1982

Заврақронии академӣ — аз соли 1982 Дзюдо — аз соли 1986 Кабадди — аз соли 1990 Заврақрони дар байдарка ва каноэ — аз соли 1990 Карате — с 1994 г. Саққозанӣ — аз соли 1998 Варзиши аспӣ — аз солҳои 1982—1986, 1994 Софт-теннис — аз соли 1994 Тенниси мизӣ — аз солҳои 1958—1966, 1974 Варзиши бодбондор — аз соли 1970, 1978 Саббоҳӣ — доимо Варзиши вазнин — аз солҳои 1951—1958, 1966 Регби-7 — аз соли 1998

Сепак такро — с 1990 г. Сквош — с 1998 г. Панҷҳарбаи ҳозиравӣ — аз соли 1994, 2002 Софтбол — аз соли 1990 Рақсҳои варзишӣ — аз соли 2010 Тирандозӣ — аз соли 1954 Камонварӣ — аз соли 1978 Теннис — аз солҳои 1958—1966, 1974 Триатлон — аз соли 2006 Тэквондо — аз соли 1986 Ушу — аз соли 1990 Шамшерзанӣ — аз солҳои 1974—1978, 1986 Футбол — доимо Чавгонбозӣ — аз соли 1958 Шоҳмот — аз соли 2006

Дигар Бозиҳои Осиё

Ғайр аз Бозиҳои Осиё, ки аслан тобистонаанд, боз дигар бозиҳои осиёгӣ ҳастанд: Бозиҳои зимистонаи Осиё (аз соли 1986), Бозиҳои Осиё дар биноҳо (аз соли 2005 солҳои тоқ), Бозиҳои соҳилии Осиё (аз соли 2008 солҳои ҷуфт) ва минтақавӣ (Осиё Марказӣ, Шарқи, Ҷанубӣ ва Ғарбӣ).